Раванди ташаккулёбии халқҳо ҳодисаи тӯлонӣ буда, барои ба анҷом расидани он унсурҳои зиёде ба кор гирифта мешаванд.
Нақша: Ҳайтолиён ва ҷомеаи онҳо.Таъсиси давлати Ҳайтолиён.Нашъунамо ва шикасти давлати Ҳайтолиён.Ҳайтолиён қабилаи мугулшакл, вале эронизабон буданд.
Ориёиҳо аҷдоди қадими тоҷикон, эрониён, курдҳо, осетинҳо, паштуҳо ва баъзе халқҳои дигари эронизабон мебошанд. Мутобиқи маълумоти дақиқи сарчашмаҳои хаттӣ дар асрҳои IX – VIII п.м.
Нақша: Куруши Кабир ва таъсиси давлати Ҳахоманишӣ, ОсиёиБа шоҳаншоҳии Ҳахоманишиён ҳамроҳ карда шудакм Миёна.Ҷанги шоҳаншоҳ Куруш ва маликаи массагетҳо Томирис.
Нақша: Бунёдгузори шоҳаншоҳии Сосонӣ. Ардашери Бобакони Сосонӣ.Сабабҳо ва оқибатҳои рақобати Сосониён ва Ҳайтолиён.Дар аҳди Хусрави 1 Анӯшервон ба авҷи тараққиёти худ расидани шоҳаншоҳии Сосонӣ.
Нақша: Марги Искандар ва авҷи муборизаи ворисони ӯ барои хокимияти олӣ.Поягузории давлати Селевкиён ва фаъолияти он.Пурзӯр гардидани истисмор ва авҷи муборизаи озодихоҳонаи мардуми Ориёно.
Номхои подшоҳони Юнону Бохтар Салтанати Юнону Бохтар - Тақрибан 256 ва 55 солхои пеш аз милод Осиёи Миёна, Афгонистон, Хиндустони Шимолй. Пойтахташ — Бактра. 1. Диодот I Сотер (256-248). 2.
Палеолити аввал (800-200 ҳазор сол пеш аз милод). Давраи аз ҳама қадими асри сангро палеолити аввал меноманд. Дар Осиёи Миёна ин давра 800- 200 ҳазор сол пеш аз замони моро дар бар мегирад.
Нашъунамо ва расман эътироф шудани адабиёти форс- точик. Асрҳои 1Х-Х барои пешравии адабиёти қитобии тоҷик, ки аз эҷодиёти даҳанакии халқ баҳра мегирифт, шароити хеле мусоид мухайё кард.
Нақша: Вазъи сиёсии Осиёи Миёна баъди вафоти Абдуллохон (1598).Ба сари ҳокимият омадани Аштархониён ва ё Ҷониён.Таъмини нисбатан устувори ҳокимияти хонӣ дар давраи ҳукмронии Имомқулихон (1611-1642).
Қувват гирифтани муомилоти мол дар дохили кишвар.
Нақша: Мухтасар дар бораи мамлакати Ғур ва мардуми он.Таъсисёбӣ ва ташаккули давлати Ғурӣ.Муборизаи тӯлонии Ғуриён бо Ғазнавиён ва оқибатчги он.Таҳаввул ва таназзули давлати Ғуриҳо.
Солҳои 1950 – 1991 барои Тоҷикистон дар соҳаи энергетика ва саноат мақоми хосеро ишғол менамояд.
Зарурияти саноаткунонӣ дар давраи нав.
Нақша: Марҳилаҳо ва минтақаҳои ҳудудӣ-таърихии ташаккули халқи тоҷик.Анҷоми раванди ташаккули халқи тоҷик.Маънои калимаи тоҷик ва назарияҳои асосӣ доир ба ин масъала.