Мақсади бозсозӣ.
Нақша: Нимҷазираи Арабистон дар арафаи зуҳури ислом.Пайдоиш ва интишори ислом. Муҳаммад © ва шахсияти ӯ.Таъсиси Хилофати Араб. Шикасти шоҳаншоҳии Сосонӣ.
Яке аз бузургтарин ҳодисаҳои давраи муғулҳо бешак қиёми сарбадорон аст, ки соли 1336 дар Сабзавори Хуросон ба вуқуъ пайваст. Шайх Ҳасани Ҷурӣ ном дарвеше мардумонро иршод карда, ба мубориза бархезонд.
Дар давраи хукмронии Сомониён дар идораи давлатй дигаргунии куллй ба амал омад. Амир сардори давлат ҳисоб меёфт ва вилоятҳоро ҳокимони аз тарафи амир таъйиншуда идора мекарданд.
Темуриёни ҳинд ва ё ин сулола дар сарчашмаҳо бо номи Бобуриён низ ёд мешавад, аз ибтидои асри ҷVI то оғози асри ҷIҷ дар ҳиндустон ҳукмронӣ кардаанд.
Таркиби этникӣ (нажодӣ)-и халқи точик. Дар сарзамини Мовароуннаҳру Хуросон аз давраи қадим халқҳои ориёнажод: бохтариҳо, хоразмиён, тахориён, фаргониён, хиёниён ва сакоиҳо умр ба сар мебурданд.
Нақша: Ба тахт нишастани Искандари Макдунӣ ва сиёсати пешгирифтаи ӯ.Авзои сиёсии шоҳаншоҳии Ҳахоманишӣ дар арафаи ҳуҷуми лашкари Юнону Макдуниҳо.Лашкаркашиҳои Искандар ба Шарқ ва пирӯзиҳои ӯ.
Вазъи кишоварзи. Дар давраи хукмронии Темуриён ваъияти кишоварзц-хочагии кишлоы нисбат ба замони мущулхо хеле беьтар гардид.
Барои омӯзиши таърихи қадимтарин давлатҳои ориёӣ китоби Авеста ягона сарчашмаи хаттӣ мебошад. Дар ин китоб таърих дар шакли ривоят ва устура баён шудааст.
Номи китоб: ТАЪРИХИ ХАЛҚИ ТОҶИК Муаллифон: Н. ҲОТАМОВ, Д. ДОВУДӢ, С. МУЛЛОҶОНОВ, М.
Яке аз корҳои писандидаи Исмоил бунёди давлати мутамарказ ва тавассути низоми идории қавӣ нигоҳ доштани ин давлат дар аҳди ворисонаш буд.
Нақша: Вазъи сиёсии давлати Хоразмшоҳиён дар арафаи ҳамлаи Мугулҳо.Ҳуҷуми ӯрдуи Чингизхон ба Осиёи Миёна.Мудофиаи қаҳрамононаи шаҳрҳои бостонии тоҷикон: Бухоро, Самарқанд ва Хуҷанд.
Бинокорй ва меъморй. Аз сарчашмахои хаттй равшан мегардад, ки дар давраи хукмронии Сомониён бинову касрхои зиёде бунёд гардидаанд, аммо то замони мо каме аз онхо бокй мондаанд.
Шаҳрҳои Осиёи Марказй дар асрҳои IX X, ҷунон ки маъҳазҳои таъриҳй тасдик мекунанд, назар ба шаҳрҳои Аврупои Гарбй аз ҷиҳати ободониву тараккиёт кариб сад сол пеш рафта буданд.
Раванди ташаккулёбии халқҳо ҳодисаи тӯлонӣ буда, барои ба анҷом расидани он унсурҳои зиёде ба кор гирифта мешаванд.