Ба вуҷуд омадани иттиҳоди ҳарбию сиёсӣ. Амалиётхои ҷангии арабхо то андозае хокимони мулк-давлатхои Хуросону Мовароуннаҳрро муттахид кард.
Саразм. Яке аз ёдгориҳои қадимтарини давраи энеолит ва аввали асри биринҷи Осиёи Миёна шаҳркадаи Саразм мебошад.
Яъқуб ва Амр ибни Лайс. Миёнаи асри IX давронест, ки хилофати Аббосиён қудрати пешини хешро аз даст дода, дар гӯшаву канори хилофат шӯришу ошӯбҳои зиёд сар заданд.
Оғози ба сарзамини Осиёи Марказӣ кӯчидани қабилаҳои туркӣ.
Ташкилёбии шоҳаншоҳии Сосониён. Ардашери Бобакон. Сосониён охирин сулолаи эронии тоисломӣ буда, аз соли 224 то 651-уми мелодӣ, яъне 427 сол дар Шарқи Наздику Миёна ҳукмронӣ кардаанд.
Ба вуҷудоии ҳаракати ҷадидия.
Илму фарҳанги тоҷик ҳам дар солҳои 1950 – 1991 пай дар ҳам инкишоф ёфта, ба нуқтаи баландтарини тарақкиёти худ расид.
Шаклҳои заминдории феодалй. Дар асри X феодализм ба дараҷаи баланди тараққиёти худ расид. Давлати Сомониён хамчун давлати феодалй асосан манфиати феодалону точирони калон ва ашрофро химоя мекард.
Оғози ҷанги дуюми ҷаҳон. Ҳарчанд ҷанги якӯми ҷаҳон соли 1918 ба итмом расида буд, вале вазъи ҷаҳон беҳтар нагардид.
Бунёди давлати муғулҳо.
Ҷангҳои Искандар дар Осиёи Хурд ва Эрон. Дар давраи ҳукмронии шоҳи Македония Филиппи II (с.359-336 п.м.) пурзӯршавии ин вилоят, ки дар шимоли Юнон ҷойгир буд, ба амал меояд.
Сабабҳои ба амал омадани ҳаракати зиддишӯравӣ.
Хонадони Музафариҳо тоҷикнажоданду аслан аз шаҳри Хофи Хуросон бархостаанд. Сарсилсилаи ин сулола амир Шайх Гиёсиддини Ҳоҷӣ ба шумор меравад.
Андешаҳо оид ба макони Сомониён. Сомонхудот. Сомониён нахустин силсилаи маҳаллӣ буданд, ки пас аз суқути Бармакиён мавриди эътимоду пуштибонии халифаҳои аббосӣ гардиданд.
Омода намудани қисмҳои аскарони сурх барои сарнагун намудани тартиботи амирии Бухоро ва иғвои 2 июл. Тобистони соли 1920 дар назди фармондеҳи фронти Туркистон М.В.