Дигаргунсозихои инқилобидар хаёти маънавидар баробари дастовардхои беназир, ки ба худмуайянкунии миллати тоҷик имконият ба вуҷуд овард, нуқсонхои зиёди ҷанбаъхои зиндагиро ошкор кард.
Барои таҳқиқи фарҳанги нимаи дуюми асри XVIII ва ибтидои асри XIX- и халқи тоҷик асари машҳури Муҳаммад Яъқуб «Гулшан-ул-мулук » ба аҳамияти калон соҳиб аст.
Роҷеъ ба пайдоиши дин олимони зиёде фикру ан-дсшаҳои худро баён намуда, ибораҳои гуногуни ма-даниро шарҳ дода заминаҳои пайдоиши эътиқодҳои диниро дар давраҳои хеле қадим муайян намуданд, ки ОН аз тар
Нақша:1.Худшиносии миллияке аз омилхои асосии баландшавии тафаккури маданӣ. 2. Пойдории сулх ва инкишофи иқтисодиёт. 3. Масъалахои маданияти маънавии замони муосир.
Ҳинд яке аз кишварҳои қадимтарини дунё буда, мардуми он дар атрофи дарёҳои Ҳинд ва Ганг маскан гирифта, ба зироатчигӣ, чорводорӣ, моҳигирӣ ва ҳу-нармандӣ машғул мешуданд.
Нақша: Аломатхои асосии маданияти давраи маорифпарварӣ.Хусусиятхои жанрива услубии санъат.Болоравии санъати театрива мусиқӣ.
«Ягон кишвар ба танҳоӣ азӯҳдаи ҳалли масъала-ҳои глобалӣ баромада наметавонад». Э. Ш. Раҳмонов«Ягон кишвар ба танҳоӣ азӯҳдаи ҳалли масъала-ҳои глобалӣ баромада наметавонад». Э. Ш.
Доир ба масъалаи пайдоиши «Авесто» дар адабиёти илмиақидахои гуногун ҷой дорад. Як гурӯхи олимон (Дюперон, Дармстетер, Мейе, Юар ва ғайра) пайдоиши онро ба мамлакати Мидия нисбат медиханд.
Гарчанде ки объекти тадқиқоти фархангшиносимаълум аст, лекин мавқеи он дар омӯзиши маданият на он қадар аён аст.
Аз дастовардҳои фарҳангй бармеояд, ки олимони зиёде оид ба ташаккули фарҳанги аҷамиён кор кардаю тадқиқот гузаронида комёбиҳои онҳоро пурсамар ҳи-собиданд.
Илми фарҳангшиносӣ яке аз илмҳои ҷомеавй буда, таърихи хело куҳан дорад ва комёбиҳои давраҳои гу-ногуни ҷомеаро дарбар мегирад.
Санъат таърихи хело қадима дошта, дар ҷомеаи ибтидой дар омезиш бо асотиру эътиқодҳои динӣ пай-до шуда, дар раванди ташаккули ҷомеаи инсонй то имрӯз дар рушду такомул ва таҳаввулот аст.
Маърифати илмива фаъолияти эҷодию моддии Аҷамиён дар китоби таърихи маданияти ҷахонисабт шудаанд.
Ҳиндустон яке аз кишварҳои қадимтарини дунё ба шумор рафта, мардуми он дар атрофи дарёҳои Ҳинд ва Ганг маскан гирифта, зиндагӣ мекарданд.
Ҷамоаи ибтидоӣ, ки асоси муносибатҳои истеҳсолиашро моликияти ҷамъиятӣ будани воситаҳои истеҳсолот ташкил медод давраи дуру дарозтарини таърихи инсониятро дар бар мегирад.