Масоили марбут ба соҳаи маънавии ҳаёти ҷамъият пеш аз ҳама вобаста ба он аст, ки дар заминаи он ҷамъият ҳамчун ягонагии воқеияти моддию идеалӣ дарк карда мешавад.
Барои инсон ду роҳи асосии зиндагӣ ва фаъолият вуҷуд дорад: генетикӣ, ки дар робита бо муҳити атроф асоси эволютсияи биологии онро ташкил медиҳад ва иҷтимоӣ -маданӣ.
Яке аз масъалаҳои муҳими фалсафаи иҷтимоӣ ин ҷустуҷӯ ва муайян кардани қувваҳои ҳаракатдиҳандаи таърих, омилҳои ташаккули падидаҳои ҷамъиятӣ аст.
Вожаи «идеология», ки имрӯзҳо дар ҳар суханронӣ ва навъҳои гуногуни матнҳои мухталиф вомехӯрад, дар аввали асри ХIХ аз тарафи иқтисодчӣ, файласуф ва арбоби сиёсии франсав
Ҳастии чизҳо, ки аз рӯи сохтору таркибашон содда ва мураккаб буда метавонанд, махлут будани онҳо ба зинаҳои олитари ташкилаҳои гуногуни табиӣ ва фарҳангӣ – ин ҳама дар пеши афкори онтологӣ масъалаҳои
Мунзим Мирзо Абдулвоҳид Бурҳонзода (1877-1934)-мутафаккири маорифпарвари тоҷик ба ҳисоб меравад.
Ҳар гуна идеологияи аз ҷиҳати фикр ғанӣ ба мафҳумҳои муайяни фалсафӣ такя мекунад. Агар ҳеҷ фалсафаи муносиб мавҷуд набошад, эҷодкорони идеология аксаран онро худашон ба вуҷуд меоваранд.
Фалсафа аксар маврид ба баррасии саволҳои ниҳоӣ, ҷовидонӣ сарукор дорад.
Ҳамин тавр агар андешаҳои дар боло зикршударо дар бораи қувваҳои ҳаракатдиҳандаи таърих ҷамъбаст намоем ба осонӣ метавонем мушоҳида намоем, ки аслан вобаста ба дарки ин масъала ду дидгоҳи назариявӣ ву
Дар қонуни мазкур, ки механизми инкишофро маълум месозад, дар раванди инкишоф алоқаманд будани тағироти миқдорӣ ва сифатӣ тасдиқ карда мешавад.
Ҷомеа танҳо иборат аз маҷмӯи оддии ҷӯзъҳои ташкилдиҳандаи он набуда, балки ин ҷӯзъҳо бо ҳамдигар пайванди ногусастанӣ дошта, низоми мустақили худинкишофёбанда мебошад.
Ин тағйиротҳо дар ташаккули таркиби нави сохтори иҷтимоии ҷомеаҳои муосир низ таъсири амиқ мегузоранд.
ФАРД, ХОС ВА КУЛЛ, категорияҳои фалсафӣ буда, фард мустақилияти нисбии ашёю ҳодисаҳои алоҳида, кул умумияти хосият, муносибат ва робитаи ашёю ҳодисаҳо ва хос тарзи алоқаи фард ва кулро ифода мекунанд.
Бешуурӣ. На ҳамаи ҳолатҳои марбут ба психикаи инсон метавонанд сифати шуурнокиро дошта бошанд.
Тазодҳо гуфта, тарафҳоеро меноманд, ки самти ҷараёни ба ҳамдигар муқобил доранд. Таъсири мутақобилаи ҳамин тарафҳо зиддият ё муборизаи баҳамзидҳоро ташкил медиҳад. Зиддият аз тафовут вобаста аст.