Таърихи динҳо — Диншиносӣ

         Аз рӯи ақидаҳои мавҷудаи олимон дар ҳазорсолаи сеюми пеш аз мелод қабилаҳои нимкӯчии эронинажод дар даштҳои шарқии дарёи Волга мезистаанд.

          Дини масеҳӣ дини дуюми ҷаҳонӣ пеш аз ҳама бо таърихи сокинони Аврупо алоқаманд аст.

 Таърихи динҳо дар Ҳинд ба се давра ҷудо мешавад: давраи ведӣ, давраи браҳманӣ давраи ҳиндуизм.

 Инкишофи ҷараёнҳое, ки дар Ҳинд бо якдигар мубориза мебурданд, ин аз як тараф инъикоси афзуда истодани зиддиятҳо дар дохили синфи ҳукмрон бошад, аз тарафи дигар, баъзеи он ҷараёнҳо дар байни ом

          Аз қадим то имрӯз дар Япония ду дин вуҷуд дорад: синтоия ва буддоия. Синтоия-дини соф миллӣ буда, буддоия аз Хитою Корея ворид гардидааст.

          Буддоия яке аз он се динҳои маъруфи ҷаҳонист, ки нисбат ба динҳои масеҳӣ ва ислом барвақттар по ба арсаи вуҷуд ниҳод.

Роҳибон дар ҳаёти динии мардуми Миср нақши азим доштанд. Дар замонҳои қадимтарини таърихи Миср роҳибон миқдоран кам буда, худашон мустақил набуданд.

 Тибқи матнҳои Авесто парастиши Аҳуромаздо пеш аз ҳама дар парастиши оташ зоҳир мегардад. Аз ҳамин рӯ зардуштиёнро оташпараст низ меноманд.

          Дар Мисри қадим, ки он яке аз гаҳвораҳои бузурги маданияти инсоният ба ҳисоб меравад, динҳои ба ин кишвар хосс вуҷуд доштанд.

Мафҳуми нав ва идеяи асосию марказии тамоми масеҳият ин идеяи пургуноҳ будани инсон ва ҷониби дигари ин мафҳум – идеяи наҷоти инсон мебошад.

Ҳангоме, ки буддизм пайдо шуд, браҳманҳо дар шахси (симои) ин дин як хатари бузург ва рақиби пурқуввати худро диданд.

Ҳадис. Сарчашмаи асосии динию ҳуқуқӣ ва иҷтимоии давлати Хилофатро  аввалан Қуръони маҷид ташкил медод.

          Дар қиссаҳои қадимаи буддоия дар хусуси асосгузори ин дин- Буддо ривоятҳои воқеие оварда мешаванд, ки тибқи онҳо Буддо шахсияти таърихӣ буда, дар

Аасосгузори маҳаяна Нагарҷун (асри I) аз оилаи браҳманҳои ҷануби Ҳиндустон баромада буд. Таълимоти маҳаянӣ ба браҳмания баъзе гузаштҳо кардааст.

Ин низоми каставӣ дар Ҳинд ба воситаи қонунҳои Ману қонунӣ гардонида шуда буд. Ин маҷмӯаи қонунҳо тақрибан дар асри V то мелод пайдо гардида, баъдтар сабт гардидааст.