Таърихи динҳо — Диншиносӣ

          Дар Мисри қадим, ки он яке аз гаҳвораҳои бузурги маданияти инсоният ба ҳисоб меравад, динҳои ба ин кишвар хосс вуҷуд доштанд.

Ҳиндуизм динест, ки он аз ҷараёну равияҳои зиёди гуногун иборат буд. Ва ин ҳолат вазъи ногувори ҷамъияти ба кастаҳо ҷудошудаи сокинони кишварро ифода мекард.

Дар шарқ ва ҷанубу шарқи Аврупо таълимоти масеҳии Юнону православӣ паҳн гардид. Юнониҳо, булғориҳо, сербу черногорҳо, аксари македониҳо, руминҳо то имрӯз дар мазҳаби православӣ қарор доранд.

          Дар қиссаҳои қадимаи буддоия дар хусуси асосгузори ин дин- Буддо ривоятҳои воқеие оварда мешаванд, ки тибқи онҳо Буддо шахсияти таърихӣ буда, дар

           Паҳн шудани буддоия дар кишварҳои хориҷа бештар якҷоя бо фаъолияти тоҷирони ҳиндӣ сурат мегирифт.

Баъдтар дар протестантизм як қатор равияҳои дигар низ пайдо шуданд, ба монанди: баптистҳо, квакерҳо, методистҳо, меннониҳо ва ғайра. а. Баптизм.

Аз рӯи маълумотҳои мавҷуда то ибтидои асри IV императорҳои Рим ба муқобили ҷамъиятҳои масеҳӣ муборизаи сахт мебурданд. Сардорону фаъолони онҳо кушта мешуданд.

Маълумоти қадимтарин дар масъалаи  зуҳури масеҳият ба соли 64 мансуб аст. Он дар асари Тацит (ибтидои асри II) «Анналҳо» оварда шудааст.

          Дини яҳудия аз динҳои миллиест, ки аз замонҳои қадимтарин то ба имрӯз бо тағйиротҳои кам омада расидааст.

 Бо вуҷуди он ки ҳаракати ислоҳотталабии динӣ (реформатсия) дар кишварҳои Аврупо дар асри XVI ба католитсизм зарбаҳои  сахти ҳалокатовар зад, аммо онро шикаста натавонист.

Баъд аз он, ки Эрон дар асри VII аз ҷониби арабҳо истило гардид, то миёнаҳои асри IX касе зардуштиёнро барои қабули ислом расман маҷбур накард, ҳарчанд фишор вуҷуд дошт.

ДАОСИЯ — ҳамчун ҷараёни динию фалсафӣ дар асрҳои VI-V то мелод пайдо гардид, яъне қариб ҳамзамон бо дини конфутсианӣ.

Дар Миср  дар ибтидо фиръавнҳо худро ҷонибдорони худо Гор медонистанд ва ҳатто номи худро-Гор мегузоштанд.