Фалсафа

Показать фильтр
Илм – як намуди фаъолияти маърифатӣ, ки вазифааш коркард ва низомноксозии назариявии донишҳои объективӣ дар бораи воқеият аст. Илм аз амалия пайдо шудааст ва дар асоси он тараққӣ мекунад.
312
Носири Хусрави Қубодиёнӣ (1004-1088) аз бузургтарин шоир ва барҷастатарин файласуфи исмоилимазҳаби тоҷик ба шумор меравад.
307
Детерминизм (аз лот., determinare – муайян кардан) назариёти фалсафӣ аст, ки қонуниятӣ ва сабабӣ будани кулли зуҳуроти табиат ва ҷамъиятро эътироф мекунад.
306
Инсон ягона мавҷудест, ки миранда будани худро медонад, вале маргро бартараф карда наметавонад. Фаҳмишу маънидодкуниҳои гуногуни марг вуҷуд доранд.
305
Маънои ҳаёт масъалаест, ки ҳамеша барои инсон пеш меояд, ҳам вақти кору амали муқаррарии ҳаррӯза, ҳам вақти маърифати талаботу манфиатҳо, ҳам вақти андешарониҳо дар хусуси зиндагии кунунӣ ва ояндаи на
302
Доир ба ҷаҳонбинии динӣ ва фалсафии мардуми ҳинд асарҳои зиёде вуҷуд доранд.
299
Абӯҷаъфар Муҳаммад ибни Муҳаммад Насируддини Тусӣ (1201-1274) аз чеҳраҳои дурахшонтарини афкори фалсафӣ ва ҷамъиятӣ-сиёсии асримиёнагии тоҷик ба шумор меравад.
291
Ҳаёти ҷамъиятӣ дар алоқамандии бевосита бо табиат инкишоф меёбад.
291
Хусусиятхои муҳими психика ва шуур. Инъикос.
286
Шамсиддини Шоҳин (1857-1894) шоир-мутафаккири намоёни маорифпарвари тоҷик маҳсуб мешуд. Осори Шоҳин аз девони ашъор, маснавиҳои «Лайлӣ ва Маҷнун», «Тӯҳфаи дӯстон», «Бадеъ-ус-саноеъ» иборат аст.
279
Садриддин Айнӣ (1878-1954) адиби барҷаста, олими маъруф ва арбоби намоёни давлатӣ ва ҷамъиятии Тоҷикистон мебошад.
279
Мӯътазила вожаи арабӣ ва маънояш дуршуда ё ҷудошуда мебошад.  Он яке аз аввалин ҷараёнҳои бонуфузи калом аст, ки муассисонаш Абӯҳузайфаи Восил ибни Ато (699 – 748) ва Амр ибни Убайд (ваф.
275
Дар нимаи дуюми асри ХХ вобаста ба тағиротҳои технологии дар кишварҳои пешрафта ба амаломада диду назарҳои нав оид ба табақабандии ҷомеаҳо пайдо шуд.
273
Яке аз фаслҳои муҳими илми фалсафа онтология (аз юнонӣ, онтос — мавҷуд + логос — таълимот) – таълимот дар бораи ҳастӣ мебошад, ки принсипҳои бунёдии сохтори ҳастӣ, моҳияту мавҷудҳои умумит
267