Фалсафаи чорвакҳо, ки бо номи локаята.низ маъруф аст, таълимоти материалистии аҳди бостони ҳинд ба шумор меравад.
Фариддудин Аттори Нишопурӣ (1140-1221) дар асри XIII тасаввуфи исломиро ҳамаҷониба инкишоф додаст.
Ҳаёти ҷамъиятӣ дар алоқамандии бевосита бо табиат инкишоф меёбад.
Хусусиятхои муҳими психика ва шуур. Инъикос.
Инсон ягона мавҷудест, ки миранда будани худро медонад, вале маргро бартараф карда наметавонад. Фаҳмишу маънидодкуниҳои гуногуни марг вуҷуд доранд.
Маънои ҳаёт масъалаест, ки ҳамеша барои инсон пеш меояд, ҳам вақти кору амали муқаррарии ҳаррӯза, ҳам вақти маърифати талаботу манфиатҳо, ҳам вақти андешарониҳо дар хусуси зиндагии кунунӣ ва ояндаи на
Ҳусайн Мансури Ҳаллоҷ (857-922) аз зумраи он шахсиятҳои номдорест, ки дар таърихи афкори фалсафӣ ва озодандешаи Шарқи исломӣ мақоми шоиста дорад.
Садриддин Айнӣ (1878-1954) адиби барҷаста, олими маъруф ва арбоби намоёни давлатӣ ва ҷамъиятии Тоҷикистон мебошад.
Маърифат даъво дорад, ки инъикоси айниятии воқеиятро таъмин менамояд ва мақсадаш ноил шудан ба ҳақиқат мебошад. Муҳокима дар бораи чӣ будани ҳақиқат таърихи зиёда аз ду ҳазорсола дорад.
Ташаккулу инкишофи фаҳмиши фалсафии ҳуқуқ, таҳлили масоили фалсафии ҳуқуқ таърихан дар робита бо тасаввуроту мафҳумҳо ва ақидаҳои фитрӣ- ҳуқуқӣ сурат гирифтааст.
Таълимоти Буддо дар асрҳои VI-V пеш аз милод ба вуҷуд омада, асосгузори он писари шоҳзодаи Ҳинд мулаққаб ба Сидҳартҳа, ки падараш ҳокими Банорас буд, ба шумор меравад.
Дар олам типу намудҳои гуногуни тағйирёбӣ ҷой доранд. Дар сатҳи умумӣ онҳоро ба тағйиротҳои сифатӣ ва миқдорӣ ҷудо кардан мумкин аст.
Яке аз фаслҳои муҳими илми фалсафа онтология (аз юнонӣ, онтос — мавҷуд + логос — таълимот) – таълимот дар бораи ҳастӣ мебошад, ки принсипҳои бунёдии сохтори ҳастӣ, моҳияту мавҷудҳои умумит
Детерминизм (аз лот., determinare – муайян кардан) назариёти фалсафӣ аст, ки қонуниятӣ ва сабабӣ будани кулли зуҳуроти табиат ва ҷамъиятро эътироф мекунад.