Бар хилофи иҷтимоият, тамадуну маданият ва фарҳанг, дар зери мафҳуми табиат ҳама он чи ки худи инсон наофаридааст ва намеофарад, ҳамаи он протсессҳо, ашёҳо, ҳодисоту руйдодҳоеро мефаҳмонад, ки д
Дар олам типу намудҳои гуногуни тағйирёбӣ ҷой доранд. Дар сатҳи умумӣ онҳоро ба тағйиротҳои сифатӣ ва миқдорӣ ҷудо кардан мумкин аст.
Абӯнаср Муҳаммад бинни Муҳаммади Форобӣ (873-950) яке аз саромадони ҳикмати машшоии давраи тасаллути ислом маҳсуб мешавад.
Муҳокимаҳои инсон дар бораи моҳияти оламу принсипҳои сохтори он, аз ҷумла принсипи ягонагии олам на танҳо мавзӯи илму фалсафаи рушдёфта буд, алҳол он дар шуури қадимиён ҷой дошт.
Дар оғози ҳазорсолаи сеюм, дар марҳилаи кунунии тамаддун ба фалсафа ва илмҳои инсоншиносӣ мафҳумҳои «ҷамъияти техникӣ», «ҷамъияти индустриалӣ», «ҷамъияти постиндустриалӣ», «ҷамъияти информатсионӣ» вор
Мирзо Абдулқодири Бедил (1644-1721) мутафаккири озодандеш ва донишманди машҳури фалсафаи исломии машриқзамин аст.
Фарҳанг сохтори хеле мураккаб ва гуногунзот мебошад.
Мафҳуми таърих мӯҳтавои нисбатан устувори илмии худро дар маънои ифодаи ҳолати ҳамагуна объекту падидаҳое, ки дар масири замон дорои имконияти тағйирпазирӣ ва инкишоф мебошанд, пайдо кардааст.