Мутаносибии нишондиҳандаҳои макроиқтисодӣ. МУД-и номиналӣ ва аслӣ.

Даромади софи омилӣ аз хориҷа бузургии мусбӣ (ДСО>0) мешавад, агар шаҳрвандони мамлакати мазкур дар хориҷа нисбат ба шаҳрвандони хориҷӣ дар мамлакати мазкур бисёртар даромад гирифта бошанд, дар ин ҳолат МУД<МУМ аст. Инчунин даромади софи омилӣ метавонад, бузургии манфи шавад (ДСОМУМ мебошад.Маҳсулоти умумии миллӣ аз маҳсулоти умумии дохилӣ ба бузургии даромади софи омилӣ аз хориҷа (ДСО) фарқ мекунад:
МУМ=МУД+ДСО
Даромади софи омилӣ аз хориҷа бузургии мусбӣ (ДСО>0) мешавад, агар шаҳрвандони мамлакати мазкур дар хориҷа нисбат ба шаҳрвандони хориҷӣ дар мамлакати мазкур бисёртар даромад гирифта бошанд, дар ин ҳолат МУД<МУМ аст. Инчунин даромади софи омилӣ метавонад, бузургии манфи шавад (ДСОМУМ мебошад.
Маҳсулоти софи дохилӣ (МСД) иқтидори истеҳсолии иқтисодиётро инъикос мекунад, зеро он танҳо инвеститсияҳои софро Inӯt дар бар мегирад ва арзиши капитали истеъмолшударо (хӯрдашавиро А) дар бар намегирад, ки онро бояд ҳангоми ҳисоби намудани МСД аз ҳаҷми МУД тарҳ намуд: МСД=МУД–А.
Маҳсулоти софи миллиро (МСМ) бо роҳи аз арзиши МУМ тарҳ намудани арзиши капитали истеъмолшуда (хӯрдашавӣ) ҳосил кардан мумкин аст: МСМ = МУМ–А.
Даромади миллӣ (ДМ) – ин маҷмӯаи арзиши иловаи дар иқтсодиёт ба вуҷуд овардашуда мебошад, яъне суммаи даромадҳои омилӣ, ки аз тарафи соҳибони захираҳои иктисодӣ ба даст оварда шудааст. ДМ-ро бо чунин роҳҳо ҳосил кардан мумкин аст:
ДМ = МСМ–Андозҳои ғайримустақим;
Даромади шахсӣ (ДШ) – ин маҷмӯаи даромад, ки аз тарафи соҳибони захираҳои иктисодӣ ба даст оварда мешавад. Барои ҳисоби даромади шахсӣ бояд аз ДМ ҳамаи нишондиҳандаҳоро тарҳ намудан лозим аст, ки ба ихтиёри хоҷагиҳои хонавода равона нашуда қисми даромади коллективӣ мебошанд. Инчунин бояд нишондиҳандаҳоро ҷамъ намуд, ки даромади хоҷагиҳои хонаводаро зиёд мекунад:
ДШ=ДМ–Пардохтҳобароисуғуртаиичтимоӣ–Андозазфоидаикорпоратсияҳо–Фоидаитақсимнашудаикорпоратсияҳо+Трансфертҳо +Фоизҳобароиоблигатсияҳоидавлатӣ.
Даромади ихтиёрии шахсӣ (ДИШ)–ин даромаде, ки истифода бурда мешавад, яъне дар ихтиёри хоҷагиҳои хонавода қарор дорад. ДИШ аз ДШ ба ҳаҷми андозҳои инфиродӣ (индивидуалӣ) кам мебошад: ДИШ=ДШ–Андозҳоиинфиродӣ.
Хоҷагиҳои хонавода даромади ихтиёрии худро барои истеъмолот ва пасандоз истифода мебаранд: ДИШ=C+S.
Пасандозҳои ҳар як агентҳои макроиқтисодӣ барзиёдии даромадҳоро аз хароҷотҳо дар назар дорад. Чунин намудҳои пасандозҳоро фарқ мекунанд:

пасандозҳоишахсӣ: Sш=ДИШ–С;
пасандозҳоибизнес (пасандозҳоифирмаҳо):
Sб=Хӯрдашавӣ(Амортизатсия)+Фоидаитақсимнашудаикорпоратсияҳо;

пасандозҳоисекторихусусӣ: Sх=Sш+Sб
пасандозҳоидавлатӣ, кидар ҳолатипрофиситибуҷетидавлатӣ (барзиёдиидаромдҳоибуҷетазхароҷотҳо) ҷойдоранд:
Sд= Даромадҳоибуҷет–Хароҷотҳоибуҷет > 0. (Sд= Т–G, ки дар ин ҷоТ–андозҳоисоф).

пасандозҳоимиллӣ, суммаи пасандозҳоихусусӣ вадавлатироифодамекунанд: Sм = Sх + Sд;
пасандозҳоисектрихориҷӣ, кидар ҳолатидефитсити тавозуни савдои мамлакат ҷойдоранд, вақтекиворидотазсодиротзиёдаст (Хn 0.
Суммаи пасандозҳои секторҳои хусусӣ, давлатӣ ва хориҷӣ ба ҳаҷми инвеститсияҳои умумӣ баробар аст: I=Sх+Sд+Sхориҷӣ=S+(T-G)+(Im-Ех).
МУД номиналӣ YN– ин МУД, ки бо нархҳои ҷориисолидодашуда ҳисобкардашудаанд. МУД аслӣ YR ин МУД, ки бо нархҳоимукоисавӣ (тағйирёфта) ҳисобкардашудааст, яънебонархҳоисолибазавӣ. МУД аслӣ бо формулаи зерин ҳисоб карда мешавад: YR = YN/P, ки дар ин ҷо Р–сатҳи умумии нархҳо–нишондиҳандаи агрегироние, ки ҳамчун индекс ҳисоб карда мешавад.
Аз шумораи зиёди индексҳои нархҳо дар макроиктисод одатан чунин индексҳо истифода мешаванд:

индекси молҳои истеъмолӣ (ИМИ), ки дар асоси арзиши сабати истеъмолии бозорӣ ҳисоб карда мешавад. ИМИ дар омор ҳамчун индекси Ласпейрес: ИМИ= ;
дефлятори МУД, ки дар асоси арзиши сабати бозории ҳамаи молҳо ва хизматҳои дар давоми сол дар иқтисодиёт истеҳсол шуда, ҳисоб карда мешавад. Дар омор дефлятори МУД ҳамчун индекси Пааше баромад мекунад, ки бо номгӯи молҳои соли ҷорӣ ҳисоб карда мешавад, чунки МУД ҳар сол ҳисоб карда мешавад:
Дефлятори МУД= ;
Бо ҳамин тарз, дефлятори МУД нисбияти МУД-и номиналиро ба МУД-и аслӣ ифода мекунад: Дефлятори МУД = .
Азбаски ИМИ ва дефлятори МУД ба бузургиҳои худ мувофиқат намекунанд, бинобар ҳамин барои ҳисоби суръати афзоиши сатҳи умумии нархҳо (сатҳи таваррум), аксар вақт индекси «идеалии» Фишер истифода бурда мешавад, ки бо худ бузургии миёнаи геометрии индекси Ласпейрес ва индекси Паашеро ифода мекунад:
Вобаста аз он ки сатҳи умумии нархҳо дар давраи муайян баланд ё паст шуданаш МУД номиналӣ метавонад аз МУД аслӣ зиёд ва ё кам шавад.