Технология дар менеҷменти стратеги.

Ташаккули технологӣ – ин гурӯҳи ҳодисаҳои технологие мебошанд, ки дар асоси қоидаҳои илмию техники якхела амал мекунанд. Ташккули технологӣ ҳамчун олими асосии танзими ташкилии иқтисодӣ хизмат мекунанд.Нақша:

Мафхум ва Мавқеи технология дар менеҷменти стратеги.
Навоварии технологи.
1… Ташаккули технологӣ – ин гурӯҳи ҳодисаҳои технологие мебошанд, ки дар асоси қоидаҳои илмию техники якхела амал мекунанд. Ташккули технологӣ ҳамчун олими асосии танзими ташкилии иқтисодӣ хизмат мекунанд. Панҷ ташаккули технологиро ҷуда мекунанд. Дар мамлакатҳои инкишофёфта ташаккули 4 – ум 5 – ум рафта истодааст. Дар Тоҷикистон ташаккули 4 –уми технологӣ хело суст инкишоф ёфтааст.
Мақоми ҳосаро дар ташаккули назарияи стратегияи рақобат олими америкоӣ М. Портер гузоштааст. М. Портер нишон медиҳад, ки ташкилот метавонад бартарии рақобатӣ дошта бошад, ба шарте, ки истеҳсолотаро бо ҳароҷотҳои кам дар асоси дифференсиатсияи сифати маҳсулот ба роҳ монад. Тадқиқотҳои вай оиди параметрҳои стратерияи глобалии ширкатҳо, нишондиҳандаҳои бартарияти рақобатии мамлакатҳо, давраҳои инкишофи рақобатнокҳо мақоми ҳосро дар навовари мебинанд. Бо ақидаи портер чор давраи рақобатнокии иқ тисоди миллӣ ҷуда карда мешаванд: омилҳои истеҳсолот; сармоягузорӣ; навоварӣ; бойшавӣ.ҳар яке аз ин давраҳо бо худ механизми идоракунии навоварӣ ва иқтисодии махсуси худро доранд.

– Дар зинаи омилҳои истеҳсолот, ки ба ин ё он мамлакат ҳос мебошад, асосан бартарият ба мавҷудияти сарватҳои тиббиӣ вақувваи арзони корӣ дода мешавад. Дар ин зина технологияи оддӣ кор карда, технологияи пешқадам дар ҳорида кор карда мешавад.
– Давраи сармоягузорӣ ҳамон вақт сар мешавад, ки агарташкилотҳои миллӣ имконоти пулӣ ва сармоягузорӣ дар ҳаридани технологияи пешқадам ва литсензияҳо пайдо намоянд. Иқтисоди миллӣ дар ин Зина имкон пайдо мекунад, ки технологияи ҳориҷиро қабул намуда беҳтар созанд.
– Давраи навоварӣ замоне беҳтар созанд, ки агар иқтисодиёти миллӣ аз истифодаи технологияи ҳориҷи чизи навро пайдо созанд. Талаботи дохила барои ин хело баланд ва гуногун мебошанд. Мақоми давлат дигар шуда сиёсати он хислати таъсиррасонии бевоситаро мегирад.
Давраи боигарӣ ё худ бойшавӣ ҳавасмандшавии инкишоф ин баланд бардоштани даравҷаи зиндагони мардум буда, сармоя ба доираи молиявӣ табдил ёфта, суръати инкишофи иқтисодӣ суст мегардад.
Солҳои охир дар адабиётҳои иқтисодӣ ва мақолаҳо мафҳуми «навовари» хеле зиёд истифода карда мешавад.
Навоварӣ гуфта амалигардонии якумини навигариҳои технологӣ, ташкилию иқтисодӣ, истеҳсолӣ ва дигар фаъолиятҳоро меноманд.
Навоварии технологӣ – ҷорӣ намудани қарори технологӣ дар маҳсулот мебошад. Дар бозор, ё ҷараёнҳои дигаре, ки дар соҳаи истеҳсолот ва ҳавасмандии меҳнат талаб мекунад. Тағйиротҳо инчунин дар системаи иҷтимоию ҳавасмандии иқтисодӣ ва дигар системаҳо, ки беҳтаршавӣ ном доранд ба вуҷуд меоянд. Навовариро аз фаҳмиши «ихтиръкорӣ», яъне қарори нав то Маъмулшавии истифодаи Амалии навигарӣ, ба равона кардани он барои ба бозорбаромаданро меноманд.
Ихтироъкорӣ ин қарори нави техникиро меноманд. Бо ақидаи аксари тадқиқотчиён, гурӯҳбандии зерини давраҳои амалигардонии навовари ҷуда карда мешаванд.

Давраи ихтироъ – давраи тадқиқоти навоварӣ.
Давраи эҷодӣ – давраи байни ихтироъ ва навоварӣ.
Давраи амалигардонӣ – давраи байни тадқиқот ва коркарди доираҳои калон.
Давраи силсилаи технологии навоварӣ дар соҳаи муайян.
Давраи корчаллонӣ – истифодаи васеи навоварӣ дар соҳибкорӣ.
Таҳлили моҳияти навоварӣ ва усулҳои гуногуни омӯзиши он имкон медиҳад, ки гурӯҳҳои зерини онро муайян намоем.

Хислати қонеъгардонии талабот – ташкили талаботҳои нав ва инкишофи талаботҳои мавҷуда
предмети таклифот – маҳсулоти навоварӣ, ҷараёни навоварӣ, хизмати навоварӣ, бозори навоварӣ.
Дараҷаи радикали – базисӣ, системавӣ, афзоянда навоварии тақаллуби;
Дараҷаи тағйиирот – тағйироти миқдори, тағйироти одатҳо, муодилаҳои шаклҳои нав, зоти нав ва ғайра
Сабаби пайдоиш – стратеги ва одатӣ.
Хислати таъсир – ба имконоти бозори технологии ташкилотҳо меъморӣ, инқилобӣ, доимӣ.
Мавзеи паҳншавӣ – дар як соҳа истифодабаранда ва дар як чанд соҳа истифодабаранда.
Мақомашон дар истеҳсолот асосӣ ва иловагӣ.
Хислати алоқа бо донишҳои назарӣ – дохилшаванда ва дохилшаванда.
Беҳтар кардани паҳлӯҳои технологӣ ҳудудҳои махсуси худро доранд. Ин ҳудудҳо дар ҷараёни инкишофи технологӣ аз рӯи ҳароҷот барои Амалии он муайян карда мешавад.
Зарур мебошад қайд намоем, ки боздеҳи сармоягузорӣ аз якчанд омилҳо аз он ҷумла аз қудрати техникии навоварӣ вобаста аст. Ташкилотҳое, ки фарқияти технологиро мегузаранд, бартарияти калони рақобатиро мегиранд.
Ҷараёни амалигардони навоварӣ ин маънои паҳн кардани он системаҳои иқтисодиро доранд. Дар навбати аввал чунин тақсимот ва паҳншавӣ дар байни миқдори ками корҳонаҳо ва баъдан аксари онҳоро дар бар мегиранд. Чунин як ҷараёнро диффузия меноманд.
Диффузияи навоварӣ ин ҷараёни паҳн кардани навовари дар иқтисодиёт мебоошад.
Чунин як ҷараён дорои хусусияти аз байн баровардани технологияи кӯҳна ва ҷорӣ намудани технологияи нав мебошад, ки системаи ташкилии иқтисодиро ҳамчун як зерсистемаи зарур мебошад.