Вазъияти бизнеси байналхалки дар Ҷ. Т
Нақшаи кор
Сарсухан
- Таъсиришиддатгири буҳрони сиёсиву иқтисоди ҷаҳон ба гардиши савдои хориҷи Ҷумҳурии Тоҷикистон
- Сохтори молҳои содиршаванда аз Ҷ.Т бо хориҷи мамлакат
- Сохтори воридоти молҳо ба Ҷ.Т
Хулоса
Адабиёт
Сарсухан
Чунонеки ба мо маълум аст Ҷ Т яке аз давлатҳоичавон яъне нав таъсис мебошад. Ва дар ин давра таъсисёбиаш ба якқатор навгониҳо ноил гаштааст. Ва ман дар ин кори худ гадиши савдои хоричииҶумҳурии Точикистонро дар соли 2014 нисбат ба соли 2013 таҳлил кадаам.
Шиддатгирии буҳрони сиёсию иқтисодии ҷаҳон дар давоми соли 2014 аз ҷумла таҳримҳои сиёсию иқтисодӣ нисбати ҳамшариконитиҷоратӣ, тағйирёбии вазъи бозорҳои ашё ва маҳсулоти озуқа, инчунин, беқурбшавиипули миллӣ ба гардиши савдо ва бозори истеъмолӣ таъсири манфии худро расонид.Паст рафтани нархи маҳсулотҳои стратегии содиротии кишвар аз қабили алюминий ванахи пахта ва кам шудани талабот ба онҳо боиси коҳиш ёфтани содирот гардид.
Мувофиқи маълумотҳои фаврии Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонгардиши савдои хориҷӣ дар соли 2014 5316,2 млн. доллари ИМА-ро бо афзоиши 6,6фоиз ташкил дод. Дар сохтори савдои хориҷӣ содироти мол 977,4 млн. доллар ваворидот ба маблағи 4338,8 млн. доллари ИМА амалӣ шуд. Фарқияти тавозуни савдоихориҷӣ – 3361,4 млн. доллари ИМА-ро ташкил дода, таносуби он нисбати солигузашта 8,3 фоиз зиёд мебошад.
Таҳлили гардиши савдои хориҷии ҶумҳурииТоҷикистон дар соли 2014. (млн. доллари ИМА)
Сохтори молҳои содиршаванда аз Ҷ.Т бо хориҷи мамлакат
Паст рафтани нархи алюминий дар бозори ҷаҳонӣва кам шудани талабот ба ин намуди маҳсулот, ҳаҷми истеҳсолоти онро низ коҳишдод. Дар натиҷаи таҳлили вазъи бамиёномада ҳаҷми содироти он дар давоми соли2014 тақрибан якуним маротиба коҳиш ёфт.
Аз нимаи дуюми соли 2014 тамоили болоравии нарх ба назар расида, бовучуди ин, дигаргунии назаррас дар содироти алюминий дар ин давра мушоҳиданашуд.
Дар соли равон 125,7 ҳазор тонна алюмин бо арзиши умумии 234,2 миллиондоллари ИМА содирот шуда, як тонна алюминий бо нархи 1863 доллар ба фурӯш рафт.
Аз рӯи маълумотҳои гумрукӣ дар соли равон 86,4 ҳазор тонна нахи пахта бамаблағи 132,1 млн. доллари ИМА содирот шуда, нисбат ба соли гузашта аз рӯи ҳаҷм24,5 фоиз коҳиш ёфт.
Дар давраи таҳлилшаванда аз қаламравиҷумҳурӣ 179,3 ҳазор тонна меваю сабзавот ба маблағи 36,6 млн. доллари ИМАсодирот шуда, нисбат ба соли гузашта 47,7 ҳазор тонна кам мебошад.
Дар ин давра аз ҷониби ширкатҳоисаноати кӯҳӣ ба маблағи 175,9 млн. доллари ИМА маъдану консентратҳо содиротшуд, ки дар муқоиса бо соли гузашта 75,5 млн. доллари ИМА зиёд аст.
Дар натиҷаи ташкили фаолиятипурсамари корхонаҳои истеҳсоли семент талаботи бозори дохилӣ ба семент дар солиҷорӣ 1200,0 ҳазор тонна қонеъ гардида, воридоти он аз дигар давлатҳо назар басоли гузашта, ба ҳисоби миёна 517,8 ҳазор тонна коҳиш хоҳад ёфт.
Қайд намудан лозим аст, ки афзоишисодирот дар соли 2014, назар ба соли гузашта, аз ҳисоби афзудани фурӯши маҳсулотиғайриозуқа, аз ҷумла, маъдану консентрат, нерӯи барқ, тиллою нуқраи нимкоркардба амал омад.
Шарикони асосӣ оид ба содиротимаъдану консентрат – Қазоқистон (бештар аз 90 фоизи маъданҳои содиротшуда дарсоли 2014) ва Хитой (тақрибан 10,0 фоиз), нерӯи барқ – Афғонистон (80,0 фоиз),тилло ва нуқраи нимкоркард – Швейтсария (100 фоиз) мебошанд.
Содироти мол асосан асосан ба давлатхои Туркия (40,4%), Руссия(10,5%), Эрон (9.9%), Афгонистон (9.3%), Чин (7.4%), Казокистон (7.3%), Швейтсария (6.6%), Покистон (2.1%) ва гайрахо интикол гардидааст.
Намудхои асосии махсулотхоисодиротии Чумхурии Точикистон
Сохтори воридоти молҳо ба Ҷ.Т
Ҳиссаи воридоти молу ашё дармуомилоти савдои хориҷӣ дар соли 2014 81,6 фоизро ташкил дода, вазни хоси оннисбати соли гузашта 7,3 фоиз афзуд. Аз ҷумла афзоиши воридот бо мамлакатҳоиИДМ ба 13,4 фоиз мушоҳида шуд.
Дар сохтори воридот ҳиссаи маҳсулотиозуқаворӣ 20,0 фоиз, маҳсулоти нафтӣ, сӯзишворӣ ва гази моеъ 17,7 фоиз, дастгоҳутаҷҳизоти техникӣ ва мошинолот 10,3 фоиз, ҳама намуди воситаҳои нақлиёт 11,4фоиз, металлҳои сиёҳ ва маҳсулотҳо аз он – 7,1 фоиз, чӯбу тахта ва маҳсулот азон – 6,7 фоиз, гилхок- 3,0 фоизро ташкил менамоянд.
Дар натиҷаи татбиқи Созишномаи байниҲукумати Тоҷикистон ва Федератсияи Россия дар мавриди таҳвили бебоҷи маҳсулотисӯзишворӣ, воридоти маҳсулоти нафтӣ ҳам аз рӯи ҳаҷм ва ҳам аз арзиш зиёдгардид. Ҳаҷми воридоти маҳсулоти нафтӣ 51,4 фоиз ва гази моеъ 16,3 фоиз нисбатба соли гузашта зиёд мебошад.
Дар соли ҷорӣ 295,0 ҳазор тонна газимоеъ ба маблағи 179,6 млн. доллари ИМА ворид гардида, афзоиши он назар ба солигузашта аз рӯи ҳаҷм 41,4 ҳазор тонна ва аз арзиш 22,7 млн. доллари ИМА-роташкил дод.
Воридоти гандум дар давраи таҳлилшаванда774,9 ҳазор тоннаро бо арзиши умумии 231,3 млн. доллари ИМА ташкил намуда,нархи миёнаи он барои як тонна дар сатҳи 299 доллари ИМА қарор ёфт.
Воридоти орд ба қаламрави ҷумҳурӣнисбат ба соли гузашта аз рӯи ҳаҷм 43,3 ҳазор тонна ё 21,1 млн.доллари ИМА коҳишёфта, мутаносибан 189,0 ҳазор тонна ва арзиши умумии он 77,6 млн. доллариИМА-ро ташкил дод.
Воридоти молу маҳсулот дар соли 2014асосан аз Федератсияи Россия – 27,6 фоиз, Чин -16,8 фоиз, Қазоқистон -15,7фоиз, Швейтсария -5,1 фоиз, Литва -4,7 фоиз, Эрон -3,8 фоиз, Туркия – 3,4 фоиз,ИМА –2,6 фоиз ва ғайраҳо сурат гирифт.
Дар сохтори воридоти шарикони асоси мамлакатхои Русия (21.9%), Казокистон (15.1%), Чин(14.4%), Литва (5.3%), ИМА (4.7%), Туркия (4.4%), Киргизистон
Хулоса:
Дар натичаи таҳлил ман бачунин хулосае омадам, ки дар ин қèñìè кор фикруандешаҳои худро руи қîғàç оварам.
Ҷумҳурии Точикистон яке аз давлатҳои офтобруя ва аграри мебошад. Вамардуми ин кишвари азиз асосан ба кишоварзи сарукор мегиран ва аз ҳамин чиҳатҶумҳуроии мо анрари саноати мебошад.
Барои кишвари мо имкониятҳои зиёди истеҳсоли ва сохтани корхонаҳоисанати муфидовар мебошад, ва дар рафти амали гашкани ин раван Точикистонмамлакати саноати ва аграри мешавад, ва саҳми он дар савдои байналхалқимеазояд.