Феъли модалии “саn” [кэн]

Феъли модалии “саn” ин ҳамон феъли тоҷикии “тавонистан” аст. Якчанд мисол меорем:

I can swim. — Ман оббозӣ карда метавонам.

You саn dо. — Ту рафта метавонӣ.

Не can speak English. — Ӯ ба англисӣ ҳарф зада метавонад.

Не can teach you. — Ӯ туро омӯзонида метавонад.

Агар нигоҳе ҷиддӣ ба сохти ҷумлаҳои болоӣ кунед, хоҳед дарк кард, ки феъли модалии “саn” дар ҳамаи он мисолҳо як хел кор фармуда шудааст, яъне он аз рӯи шахсу шумора тағйир наёфтааст. Феълҳои асосӣ низ бе ягон тағйирот пас аз феъли модалӣ қарор доранд.

Мисолҳои дигар:

Firdavs can fix his bike.

My sister can cook din­ner.

Shabnam can count from one up to one hundred.

Шакли инкории феъли модалии “саn” бо ҳамроҳ кардани ҳиссачаи инкории “not” ба амал меояд. Шакли инкории он ба таври пурра “can not” ва ба таври мухтасар “can’t” [кант] мебошад.

Мисолҳо:

I can not read this book. I can’t read this book. — Ман ин китобро хонда наметавонам.

Malika can’t speak Russian. — Малика ба русӣ ҳарф зада наметавонад.

They can’t find their children. — Онҳо бачаҳояшонро пайдо карда наметавонанд.

Мисолҳои дигар:

Olim can’t swim in the river.

Rustam and his sister can’t help us.

They can’t arrive in time.

You can’t do this work.

She can’t under­stand you.

Дар шакли саволӣ бошад, феъли модалии “саn” дар ҷои аввал гузошта мешавад:

Can I help you? Yes, you can.

Ман метавонам ба шумо кумак кунам? Ҳа.

Can she write? No, she can’t.

Ӯ навишта метавонад? Не.

Мисолҳои дигар:

Canthey swim? Yes, they can.

Can Amir go to the shop? No, he can’t.

Can your friend help us? Yes, he can.

Can your grandparents read? No, they can’t.

Саволҳои махсус

What can they do? They can run, jump and swim.

Онҳо чӣ кор карда метавонанд? Онҳо давидан, ҷаҳидан ва шино карданро метавонанд.

What languages can she speak? She can speak Tajik and English.

Ӯ ба кадом забонҳо харф зада метавонад? Ӯ ба тоҷикию англисӣ ҳарф зада метавонад.

Мисолҳои дигар:

Where can we drink cold water? You can drink cold water in my kitchen.

What game can you play? I can play Football.

How many cars can your father fix a month? He can fix ten or fifteen cars a month.

Ибораи “to be able to”

Мо дар аввали дарсамон хотиррасон карда будем, ки ҳар як феъли модалии забони англисӣ ибораи муродифи худро дорад. Муродифи феъли модалии “саn” ибораи “to be able to” мебошад. Азбаски феъли “to be” дар замони ҳозира дорои шаклҳои “am ”, “are”, “is ”, мебошад, ибораи “to be able to” дар замони ҳозира дар шаклҳои “am able to”, “are able to”, “is able to” вуҷуд дорад.

Мисолҳои зеринро таваҷҷӯҳ кунед:

I can ride a bike.

I аm able to ride a bike.

Ман велосипед ронда метавонам.

She саn sреак French.

She is able to speak French.

Ӯ ба фаронсавӣ ҳарф зада метавонад.

Чӣ хеле ки аз мисолҳои мазкур аён аст, феъли модалии “саn” бетағйир омада, ибораи ҳаммаънои он “to be able to” бошад, аз рӯи шахсу шумора тағйир меёбад. Ҳоло якчанд ҷумлаҳои тасдиқӣ, инкорӣ ва саволиро бо истифодаи ибораи “to be able to” мисол меорем.

Не is able to play chess.

My sister is able to wash our clothes.

Our cat is able to fight with a dog.

They are able to bake sweet cakes.

I am not able to drive so fast.

You aren’t able to catch me.

Madina isn’t able to sing songs.

Are you able to help me? No, I am not.

Is your friend able to play piano? Yes, he is.

Are those women able to bake a big wedding cake? No, they aren’t.