Пайдоиш ва рушду инкишофи ташкилот ва ҳаракатҳои ҷамъиятӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз аз охири солҳои 80-ум ва ибтидои солҳои 90-уми асри гузашта оғоз гардида буд.
Давлати дунявӣ сохтори сиёсие мебошад, ки дар он дин аз сиёсат ҷудо карда шудааст. Яъне, дар давлати дунявӣ рӯҳониён наметавонанд дар ҳаёти сиёсӣ ширкат варзанд ва ҳизби динӣ таъсис диҳанд.
Элитаи сиёсӣ унсури муҳимтарини системаи сиёсӣ ва воситаи ба амал баровардани ҳокимият мебошад. Элитаи сиёсӣ ҳамзамон қисми таркибии ҳукмронии иҷтимоию сиёсӣ мебошад.
Дар ҳаёти ҷамъиятию сиёсӣ дар баробари ҳизбҳо инчунин ташкилот ва ҳаракатҳои ҷамъиятӣ низ нақши фаъол мебозанд.
Тавре ки маълум аст, назарияҳои мухталифи демократия мавҷуданд, ки онҳо хислату хусусиятҳои гуногуни демократияро инъикос менамоянд.
Дар таърихи афкори сиёсӣ андешаҳо дар мавриди хислат, мазмун, таркиб ва хусусиятҳои истиқлолият гуногунанд. Аммо ҷиҳатҳои умумие вуҷуд доранд, ки таълимоти донишмандонро ба ҳам наздик менамоянд.
Зуҳури ҳокимият хосси ҷомеаи инсонӣ буда, сароғози биологӣ, табиӣ ва иҷтимоии ҳаёти онҳоро ташкил медиҳад.
Рушду инкишофи афкори сиёсии асри XIX бо ғалабаи инқилоби бузурги Фаронса, дар амал татбиқ гардидани ҷомеаҳои саноатӣ, ба вуҷуд омадани шакли нави давлатдорӣ ва пайдоиши ҳаракатҳои коргарӣ алоқамандии
Маълум аст, ки асри ХХ ба таърих чун асри пурфоҷиа ва зиддиятноктарин ворид гардидааст.
Таъмини легитимияти ҳокимият яке аз вазифаҳои муҳимми идеологияи сиёсӣ мебошад.
Барои таҳлили ҳамаҷонибаи фаъолияти сиёсӣ мавриди омӯзиш қарор додани навъҳои он хеле аҳамиятнок мебошад. Навъбандии фаъолияти сиёсӣ аз рӯйи як қатор меъёрҳо амалӣ карда мешавад. 1.
Бори аввал ба таҳқиқи масъалаи ҷомеаи шаҳрвандӣ Афлотун машғул гардида, дар баробари «давлати сиёсӣ» инчунин мавҷудияти «ҷомеаи шаҳрвандӣ»-ро низ нишон додааст.
Дар таҳқиқи режими сиёсӣ илмҳои сиёсии Ғарб таъсири ҷиддӣ расонидаанд.
Таносуби байни арзишҳои сиёсӣ ва воқеияти сиёсӣ ҳеҷ гоҳ наметавонад бо ҳам мувофиқат намояд. Бинобар ин, таҳлили демократия бо назардошти амалияи сиёсӣ моҳияти онро ба таври дигар муайян менамояд.
Ҳангоми муайян намудани сохтори сиёсатшиносӣ ба ду масъала диққат додан лозим аст: якум, сиёсатшиносӣ ҳамчун илм ва дуюм сиёсатшиносӣ ҳамчун фанни таълимӣ.